Dzisiaj w pewnej odległości od Księżyca widać świetlisty krąg o niejednorodnym świetle przypominającym tęczę. Co to za zjawisko?

Odpowiedź:

Roman Ratajczak:

Choć ziemska atmosfera pełni bardzo ważną funkcję - chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem, to z drugiej strony stanowi duży problem w obserwacjach astronomicznych - pochłania, rozprasza i zmienia kierunek dochodzącego do obserwatora światła a także rozmywa obraz odległych obiektów. Jest również bardzo nieprzewidywalna, gdyż jej skład w danym miejscu może szybko się zmieniać.
Oprócz praktycznego znaczenia atmosfera dostarcza nam co dzień wiele wrażeń estetycznych. Często zabiegani nie zauważamy wielu zachodzących na niebie ciekawych zjawisk świetlnych. Obok bardzo spektakularnych towarzyszących wschodom i zachodom Słońca czy Księżyca, zorzy polarnej (na naszych szerokościach geograficznych rzadziej występującej), przelotu meteoru czy tęczy, występuje wiele innych, może mniej widowiskowych ale równie ciekawych zjawisk. Jednym z nich jest zaobserwowane przez Pana tzw. halo.
Halo może powstać wokół Słońca lub Księżyca podczas przejścia światła przez chmurę kryształków lodu. Każdy z kryształków działa jak pryzmat załamując i rozszczepiając przechodzące światło. Jeżeli kąt łamiący A (rys. 1a) takiego pryzmatu wynosi 60° to powstaje tzw. małe halo - tęczowy pierścień wokół Słońca czy Księżyca o promieniu 22°. Natomiast podczas przejścia światła przez lodowy pryzmat o kącie łamiącym 90° tworzy się tzw. duże halo o promieniu 46°.

Zorza polarna - zdjęcie wykonano w podpoznańskim Golęczewie (fot. W. Bryś)

31 sierpnia 2005