Co oznaczają parametry: HR 3748, HD 81797, numer Flamsteeda: 30, oznaczenie Bayera: Alpha?


Pytanie:

Co oznaczają parametry: HR 3748, HD 81797, numer Flamsteeda: 30,  oznaczenie Bayera: Alpha?

od: cdb10 (cdb10@poczta.fm))

Odpowiedź:

dr Maria Kurpińska-Winiarska:

Cytowane symbole to różne oznaczenia gwiazd w różnych katalogach służących do ich identyfikacji. W powyższym przykładzie odnoszą się do tej samej gwiazdy (najpopularniejsza nazwa - alfa Hydry). Możliwe jest podanie również innych numerów identyfikacyjnych w zależności od skatalogowania w przeróżnych katalogach gwiazd.

  • HR 3748 - numer pozycji w tzw. katalogu HR gwiazd opracowanym w Obserwatorium Harvarda i opublikowanym w Harvard Annals, w 1908r. Dla tych, jasnych gwiazd, w latach 1960-tych została dokonana w Yale Observatory kompilacja wszystkich dostępnych w literaturze informacji o gwiazdach (fotometria, klasyfikacja spektralna, ruchy własne, prędkości radialne) - powstał katalog BS (Catalogue of Bright Stars), pierwsze wydanie w 1962r pod redakcją Dorrit Hoffleit. Z 9110 jasnych gwiazd o numerze HR, w BS figuruje 8991 gwiazd - 19 opuszczono jako bliskich sąsiadów jasnych gwiazd. W chwili obecnej podawany numer HR kojarzy się najczęściej z numerem w BS, a nie pierwotnym katalogiem powstałym w Harvardzie!
  • HD 81797 - numer gwiazdy w katalogu Henry Draper Catalogue (HD) zawierającym typy widmowe dla około 240000 gwiazd. Katalog powstawał na przełomie XIX i XX wieku, w Obserwatorium Harvarda;
  • nr Flamsteeda 30 - numer gwiazdy w konkretnym gwiazdozbiorze według katalogu jasnych gwiazd opracowanym pod koniec XVII wieku przez założyciela Królewskiego Obserwatorium w Greenwich Johna Flamsteeda; w tym wypadku 30 gwiazda w gwiazdozbiorze Hydry;
  • oznaczenie Bayera alpha - oznaczenie z katalogu jasnych gwiazd Johanna Bayera, po raz pierwszy opublikowanym w 1906 r. Bayer wprowadził zasadę oznaczania gwiazd w każdym gwiazdozbiorze literami greckimi od alfa do omega i częściowo literami łacińskimi. Zwykle alfa oznacza gwiazdę najjaśniejszą, ale nie zawsze konsekwentnie, często litera zależała od pozycji, jak na przykład w Wielkiej Niedźwiedzicy od pozycji względem koła Wielkiego Wozu.

Oznaczenia Flamsteeda i Bayera używane są w zależności od przyzwyczajeń astronomów i dotyczą tylko gwiazd najjaśniejszych, widocznych gołym okiem. Słabsze gwiazdy najczęściej identyfikowane są za pomocą katalogu HD, BD (Bonner Durchmusterung - katalog gwiazd nieba północnego - z końca XIX w.), CoD (Cordoba Durchmusterung - podobny do BD katalog gwiazd dla nieba południowego) lub Hipparcos (Tycho) (katalogi powstałe z misji satelity Hipparcos w latach 1989-1993, w przypadku Tycho zawierające ponad 2 i pół miliona gwiazd).

23 lutego 2003