![]() | ORION |
| | ||||||
Spojrzenie w niebo A.D. 2012
Spojrzenie w niebo A.D. 2012
Adam Michalec, MOA w Krakowie
Natomiast ze zjawisk okresowych, a mimo to zawierających zawsze w sobie choć odrobinę tajemniczości, wystąpią w tym roku dwa zaćmienia Słońca: 20/21.V. i 13/14. XI. To pierwsze będzie zaćmieniem obrączkowym, bowiem kątowy rozmiar tarczy Księżyca (19.V. o godz. 18 w apogeum) będzie mniejszy niż tarczy Słońca, drugie zaś będzie zaćmieniem całkowitym. Oba zjawiska nie będą widoczne w Polsce. Na te zaćmienia, młodzież z MOA w Niepołomicach przygotowuje ekspedycje,w maju do Japonii, a w listopadzie do Australii. Oby tym razem dopisała Im pogoda obserwacyjna!

Natomiast na powitanie Nowego Roku, aż do 5.I. promieniować będą Kwadrantydy. Nazwa tego roju, pochodzi od nieużywanej współcześnie nazwy gwiazdozbioru; obecnie radiant roju leży w gwiazdozbiorze Wolarza. Spodziewana liczba meteorów widocznych w ciągu godziny, podczas maksimum (4.I) może wynieść nawet 100, czyli około 2 przelotów na minutę. W tym roku, ich wieczornym obserwacjom , będzie przeszkadzał Księżyc podążający do pełni. Ponadto zawsze mogą się do tego dołączyć jakieś niezwykłości, np.: przelot bolidu czy jasna kometa, ale najpierw spójrzmy w Rocznik Astronomiczny, aby zobaczyć jakie ważniejsze zjawiska niebieskie czekają nas w 20l2 roku, a wyliczone na podstawie wcześniej przeprowadzonych obserwacji astronomicznych.
Wiosna, na którą czekamy zawsze z utęsknieniem, rozpocznie się 20 marca o godz. 06:14, Lato: 21 czerwca o godz. 01:09, Jesień: 22 września o 16:49, a Zima: 21 grudnia o godz. 12:12.
W dniu 5 stycznia o godz. 01, Ziemia w swym rocznym ruchu po orbicie eliptycznej będzie najbliżej Słońca, czyli w peryhelium, w odległości od niego niewiele ponad 147 mln. km. Będzie się wtedy poruszała najszybciej na swej orbicie, bo z prędkością 30.27 km/s czyli ponad 100 000 km/godz. Jest to dla nas pocieszający znak, że dnia będzie przybywało coraz szybciej. W Nowy Rok, gdy wielu mieszkańców Małopolski, będzie jeszcze odpoczywało po zabawie sylwestrowej, Słońce wzejdzie o godz. 7.38, a zajdzie o 15.49 – zatem dzień będzie trwał 8 godzin i 11 minut, a będzie już dłuższy od najkrótszego dnia w roku o 6 minut. Na pocieszenie pragnę tylko przypomnieć, że Zima kalendarzowa na naszej półkuli, przynajmniej teoretycznie, jest najkrótszą porą roku. Trwa bowiem tylko, lub aż 89 dni! W praktyce, jak wiemy, bywa z nią różnie. Natomiast Ziemia będzie w aphelium (najdalej od Słońca - prawie 153 mln. km) w dniu 5 lipca o godz. 05.
Zmiana czasu z zimowego na letni, czeka nas 24/25 marca, a powrót na czas zimowy, czyli środkowo-europejski w nocy 27/28 października. Jeśli chodzi o tzw. święta ruchome w 2012 roku, to Popielec wypada 22.II, Wielkanoc przypadnie 8.IV., w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, ta zaś będzie o godz. 21:19 w piątek 6.IV., Zielone Świątki 27.V., zaś Boże Ciało 7.VI.
Księżyc powita Nowy Rok podążając do pierwszej kwadry, a zakończy 2012 rok podążając do ostatniej kwadry. Ponadto tarcza Księżyca będzie zakrywać kilkakrotnie Jowisza, Wenus, Marsa i Merkurego oraz planetoidy karłowate: Plutona, Pallas i Ceres. Ponadto czterokrotnie zakryje Spicę , czyli najjaśniejszą gwiazdę w Pannie. Z tych zjawisk widoczne będzie u nas tylko zakrycie Jowisza w dniu 15.III o godz. 04.
W tym roku, kilkadziesiąt skatalogowanych komet okresowych powróci
do
peryhelium (punkt ich orbity najbliższy do Słońca) lecz niestety,
będą
one widoczne tylko przez teleskop. Gdyby zaś niebiosa były nam
bardziej
przychylne, to może w tym roku zawita w okolice Słońca jeszcze
jakaś
niespodziewanie jasna kometa, wtedy oczywiście będziemy mogli ją
podziwiać nie tylko przez lunetę.
Jeśli chodzi o planety to Merkurego, który zawsze wędruje
blisko Słońca,
można zaobserwować nisko nad horyzontem, na wschodnim niebie o
świcie
lub na zachodzie o zmierzchu. Jeśli pogoda nam dopisze, to
najłatwiej
będzie go można dostrzec przed wschodem Słońca na przełomie
listopada i
grudnia, przez prawie trzy tygodnie. Natomiast wieczorem najlepsze
warunki do jego obserwacji będą w pierwszym tygodniu marca.
Postarajmy
się więc skorzystać z tego marcowego prezentu.
Wspaniale błyszczącą Wenus, jako Gwiazdę
Wieczorną, będzie można
podziwiać od początku roku do końca maja, a jako Jutrzenkę,
będziemy ją
mogli obserwować od drugiej połowy czerwca do końca roku. Ponadto,
15.III. dojdzie do koniunkcji Wenus z Jowiszem, a 22.XI. z
Saturnem.
Natomiast 5/6 czerwca Wenus przejdzie na tle tarczy Słońca.
Ten
przemarsz Wenus, obserwowany z Ziemi, będzie trwał prawie 6 godzin
i
40 minut.
Mars, który spośród planet najbardziej wędruje po niebie, z
początkiem
roku będzie w gwiazdozbiorze Lwa , wschodząc tuż przed
północą. W
połowie stycznia przejdzie do Panny, by w lutym powrócić do Lwa. W
opozycji będzie 3 marca, świecąc czerwonawo przez całą noc. Od
połowy
czerwca praktycznie do końca roku, będzie widoczny tylko na
wieczornym
niebie. W drugiej połowie czerwca powróci do Panny, by 13 sierpnia
minąć
Spicę (Kłos Panny), a we wrześniu przemieści się do Wagi,
następnie
przez gwiazdozbiór Skorpiona dotrze w październiku do Niedźwiadka, by
w
listopadzie zagościć w Strzelcu, a w grudniu spocznie na kilka
tygodni w
Koziorożcu. Mars będzie w koniunkcji z Saturnem 17 sierpnia.
Jowisz jest w Rybach na początku roku, by w drugim tygodniu stycznia
przemieścić się do Barana. Możemy go obserwować tylko z
wieczora do
połowy kwietnia; potem będzie na niebie zbyt blisko Słońca.
Pojawi się
nam na wschodnim niebie w Byku , dopiero pod koniec maja, gdzie
pozostanie w tej konstelacji do końca roku. Nieomal przy okazji,
3.VIII.
przejdzie obok Aldebarana, najjaśniejszej gwiazdy w Byku. Jowisz
będzie
w koniunkcji z Wenus w dniu 15.III.
Saturn z początkiem roku wschodzi tuż po północy, będąc
w gwiazdozbiorze
Panny, gdzie pozostanie do pierwszych dni grudniowych, by potem
przejść
do Wagi. W opozycji będzie 15 kwietnia i wtedy będzie widoczny przez
całą noc. Od połowy lipca, do początku października, możemy go
obserwować na wieczornym niebie. Potem przez miesiąc będzie zbyt
blisko
Słońca i pojawi się nam na porannym niebie w drugiej połowie
listopada i
tam już zostanie do końca roku. Saturn będzie w koniunkcji z
Marsem
17.VIII., z Merkurym 6.X. i z Wenus 27.IX.
Uran z początkiem roku widoczny jest wieczorem w Rybach. W
marcu zniknie
w promieniach Słońca i w połowie kwietnia pojawi się na porannym
niebie.
W pierwszej połowie maja przejdzie do Wieloryba , by powrócić do
Ryb we
wrześniu, gdzie już spocznie do końca roku. W opozycji będzie 29
września, więc można go będzie obserwować przez całą noc. Z
upływem
tygodni, będzie widoczny coraz niżej na wieczornym niebie.
Neptun jest widoczny z początkiem roku na wieczornym niebie w
gwiazdozbiorze Wodnika i tam pozostanie przez cały rok. Pod koniec
stycznia zniknie w promieniach Słońca, będziemy go mogli
obserwować na
porannym niebie już od połowy marca. Neptun będzie w opozycji do
Słońca
24 sierpnia i pod koniec listopada będzie widoczny nisko, coraz
krócej,
na wieczornym niebie. Do obserwacji Urana i Neptuna musimy użyć
lunety.
W tym roku, z 20 większych rojów meteorów, które rokrocznie promieniują, polecałbym do obserwacji: Perseidy 11/12 sierpnia, wspomniane już na wstępie Kwadrantydy z maksimum 4 stycznia i Geminidy z 13 grudnia. Najlepsze warunki do ich obserwacji będą mieć Geminidy, Księżyc będzie wtedy w nowiu. W czasie zaś przelotów Kwadrantyd i Perseid Księżyc będzie odpowiednio przed pełnią lub po ostatniej kwadrze.
W 2012 roku będziemy się mogli emocjonować napływającymi
wynikami
obserwacji nieba w różnych zakresach widma elektromagnetycznego, a
uzyskiwanymi z pokładów pozaziemskich obserwatoriów. W każdej zaś
wolnej
chwili w długie wieczory zimowe, spójrzmy teraz spokojnie w niebo, z
niewątpliwie najpiękniejszym gwiazdozbiorem Orionem i pamiętajmy
przy
tym o przysłowiu z wiązanym ze zbliżającym się EURO 2012 i
olimpiadą w
Londynie:
Jednym słowem byle do pogodnej i ciepłej wiosny tego nowego 2012 roku!