CMB

Szeroki na 200 lat świetlnych pierścień z gazu i pyłu oraz niezwykła pętla pokrywająca jedną trzecią nieba. To dwa z ciekawych wyników, jakie astronomowie ujrzeli na nowej mapie nieba wykonanej przez satelitę Planck.

LIGO to takie usprawnienie wcześniej już używanych w tym celu urządzeń, które pozwoli na zwiększenie czułości aparatury o czynnik rzędu 10. Dzięki temu będzie się dało zbadać dużo większą ilość kandydatów na generatory fal grawitacyjnych. Ostateczne testy instrumentu zaplanowane są już na jesień tego roku.

W roku 2004 astronomowie badający mapę pozostałości po Wielkim Wybuchu – kosmicznego promieniowania tła (CMB) odkryli Chłodną Plamę, czyli wielki – a nawet dużo większy, niż kiedykolwiek się spodziewano – obszar bardzo niskiej temperatury na naszym ziemskim niebie. Wprawdzie teorie fizyczne związane z Wielkim Wybuchem przewidywały już dawniej fluktuacje temperatury CMB w bardzo wczesnym Wszechświecie, jednak zimny obszar aż tak duży był dla naukowców sporym zaskoczeniem.

Dzięki połączeniu obserwacji z satelity i z teleskopów naziemnych dowiedziono, że pył międzygwiezdny to rzeczywista przyczyna istnienia ponad połowy ciekawego sygnału, o którego odkryciu naukowcy donosili przed rokiem.

Dane z przeglądu BOSS (Baryon Oscillation Spectroscopic Survey) pomagają nam wyznaczyć prędkość ekspansji Wszechświata w trzy miliardy lat po Wielkim Wybuchu.

Rezultaty obserwacji satelity Planck i pomiary soczewkowania grawitacyjnego pozwoliły oszacować sumę mas neutrin na 0.320 + / - 0.081 eV.

Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Herschela po raz pierwszy wykryli subtelne zmiany w pozostałości po Wielkim Wybuchu – promieniowaniu reliktowym. Toruje to naukowcom drogę do lepszego zrozumienia pierwszych chwil istnienia Wszechświata.

Kosmologowie z napięciem czekali na oficjalne ogłoszenie wyników misji Planck, który w maju 2009 wraz z satelitą Herschel wystartował z Gujany Francuskiej na pokładzie Ariane 5. 21 marca w Paryżu ogłoszono rezultaty misji Planck.

Sonda WMAP (Wilkinson Microwave Anisotropy Probe) została wysłana w Kosmos w 2001 roku. Od tego czasu zrewolucjonizowała nasz sposób widzenia Wszechświata. To także dzięki jej obserwacjom stworzono model kosmologiczny, który wyjaśnia bardzo wiele danych obserwacyjnych.

Gromady galaktyk to wielkie konglomeraty skupiające do 1000 galaktyk. W latach 70. XX w. odkryto w nich znaczne ilości gorącego gazu promieniującego na falach X. W jeszcze większej skali gromady galaktyk łącza się w supergomady galaktyk. Chcielibyśmy poznać jak najwięcej z nich, bo to pomoże odpowiedzieć na pytanie, jak rozwijały się przez miliony lat te wielkoskalowe struktury.

Satelita Planck wystrzelony w maju 2009 mierzy mikrofalowe promieniowanie tła (ang. CMB) - najstarsze promieniowanie jakie jesteśmy w stanie zarejestrować, powstałe w Wielkim Wybuchu, a uwolnione 300 tys. lat później, gdy Wszechświat ochłodził się na tyle, aby protony i elektrony mogły połączyć się w neutralny wodór, a fotony zaczęły bez przeszkód przemierzać przestrzeń. Te właśnie fotony rejestrują czułe w zakresie mikrofal odbiorniki Plancka.

Analiza danych z satelity do obserwacji mikrofalowego promieniowania tła, Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP), wykazała nieoczekiwany ruch w odległych gromadach galaktyk. Może być za nie odpowiedzialna materia, która leżą poza obserwowalnym Wszechświatem i przyciąga gromady. Gromady te pokazują niewielki, ale w pełni mierzalny ruch z prędkością, która jest niezależna od prędkości z jaką rozszerza się nasz Wszechświat i nie zwiększa się wraz ze wzrostem odległości (a tak by było, gdyby obiekty te podlegały tylko ruchowi związanemu z rozszerzaniem Wszechświata).

Tegoroczną Nagrodę Nobla z fizyki Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Amerykanom: Johnowi C. Mather i George'owi F. Smoot. Obydwaj zasłużyli się w poszukiwaniu dowodów na słuszność teorii Wielkiego Wybuchu. Ich praca oparta jest głównie na pomiarach mikrofalowego promieniowania tła dokonanych przez, wystrzelonego w 1989 roku, satelitę COBE (Cosmic Background Explorer). Na podstawie danych z COBE uzyskano informacje o młodym Wszechświecie, z okresu około 380 000 lat od jego narodzin. Udało się również stworzyć modele ewolucyjne galaktyk i obiektów wielkoskalowych.

Zdjęcie wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a przedstawia młodą mgławicę planetarną nazwaną Bumerang. Znajduje się ona w konstelacji Centaura (niebo południowe) w odległości 5000 lat świetlnych od Ziemi. Mgławice planetarne formują się wokół jasnej centralnej gwiazdy, gdy ta wyrzuca gaz w ostatnim stadium swojego życia.

11 lutego 2003 roku Amerykańska Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej NASA przedstawiła najlepsze z dotychczas wykonanych zdjęć Wszechświata (z satelity WMAP) uchwyconego w swym niemowlęctwie, zaledwie kilkaset tysięcy lat po jego początku. Obrazy jakie zostały zaprezentowane na konferencji prasowej zawierają niezwykłe mnóstwo szczegółów i mogą stać się najważniejszym wynikiem naukowym ostatnich lat!