podczerwień

W roku 2004 astronomowie badający mapę pozostałości po Wielkim Wybuchu – kosmicznego promieniowania tła (CMB) odkryli Chłodną Plamę, czyli wielki – a nawet dużo większy, niż kiedykolwiek się spodziewano – obszar bardzo niskiej temperatury na naszym ziemskim niebie. Wprawdzie teorie fizyczne związane z Wielkim Wybuchem przewidywały już dawniej fluktuacje temperatury CMB w bardzo wczesnym Wszechświecie, jednak zimny obszar aż tak duży był dla naukowców sporym zaskoczeniem.

Astronomowie rozszerzają poszukiwania inteligentnego życia poza Ziemią na całkiem nowe pola. Od teraz urządzenia służące do tego typu poszukiwań będą obserwować Wszechświat również w podczerwieni. Jeden z takich detektorów już zaczął przeczesywać niebo.

Astronomowie po raz pierwszy ujrzeli najwcześniejsze etapy powstawania masywnej galaktyki. Badany przez nich obszar o nazwie "Sparky" jest gęstym jądrem galaktycznym, które płonie światłem milionów nowo narodzonych gwiazd powstających w niezwykle szybkim tempie.

Nowe zdjęcia z teleskopu Smithsonian Submillimeter Array (SMA) dały nam najbardziej szczegółowe obrazy gwiezdnych żłobków znajdujących się wewnątrz Mgławicy Węża. Zebrane dane przyniosły też naukowcom nowe spojrzenie na sposób, w jaki kosmiczne zalążki materii mogą rosnąć do rozmiaru masywnych gwiazd.

Przebadano próbkę 24 galaktyk badając wiatry galaktyczne za pośrednictwem linii OH. W wyniku działania AGN powstaje wiatr, który wywiewa materiał, z którego mogłyby powstać gwiazdy. Wówczas tempo tworzenia gwiazd gwałtownie spada. Możliwe, że nasza Galaktyka przechodziła taki właśnie etap.

Naukowcy pracujący przy projekcie Subaru zaobserwowali dysk wokół młodej gwiazdy RY Tauri. Znajduje się nad nim jak gdyby puszysta, kłaczkowata warstwa, odpowiedzialna za rozproszenie światła, jakie obserwuje się na obrazach gwiazdy w podczerwieni

Dziesięć lat po tym, jak rakieta Delta II wystartowała z przylądka Canaveral na Florydzie, niosąc ze sobą Kosmiczny Teleskop Spitzera, to orbitalne obserwatorium nadal spogląda na niebo w podczerwieni. Teleskop zbadał wiele komet i asteroid, gwiazd i planet. Teleskop ciągle działa i ma się dobrze. Do jego najnowszych zadań będzie należało monitorowanie groźnych dla Ziemi planetoid.

Naukowcy uzyskali wyraźny obraz dysku protoplanetarnego otaczającego gwiazdę UX Tauri A. Widoczne są na nim ziarna pyłu, które sprawiają wrażenie pewnego etapu w procesie formowania się nowych planet. Te "zlepki" pyłowe jawią się na zdjęciu (wykonanym przy pomocy teleskopu optycznego Subaru) jako dość duże obiekty o niesferycznym kształcie. Z zebranych danych wynika ponadto, że zderzają się one ze sobą i często przylepiają do siebie - jest to proces powszechnie uważany za dobry sposób, w jaki powstały planety i ich satelity.

Nowe badania naukowe zdają się sugerować, iż samotne gwiazdy obserwowane na najdalszych krańcach galaktyk mogą częściowo wyjaśniać tajemniczą poświatę, która rozświetla niebo.

Najnowocześniejsze i najbardziej zaawansowane w dziejach ludzkości naziemne obserwatorium Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, w skrócie ALMA, zostało niedawno oficjalnie otwarte. Obserwatorium jest nadal w trakcie budowy, ale już pierwszy obraz wykonany przy użyciu tego instrumentu ukazuje Wszechświat jakiego dotychczas nie mogliśmy zobaczyć. Tysiące naukowców z całego świata starało się o to, by być pierwszymi badaczami, którzy będą mogli obserwować jedne z najciemniejszych, najzimniejszych, najdalszych i najbardziej skrytych tajemnic kosmosu, przy wykorzystaniu tego najnowszego astronomicznego narzędzia.

Nowe obserwacje wykonane w podczerwieni przez Kosmiczne Obserwatorium Herschela zdają się ujawniać, że podczas eksplozji gwiazdy dochpodzi do wyrzucenia w przestrzeń ogromnych ilości świeżego pyłu (o wadze od około 160,000 do 230,000 mas Ziemi). Dowodzi to, że wybuchy masywnych gwiazd (supernowych) sa czynnikiem odpowiedzialnym za istnienie pyłú kosmicznego, także we wczesnych epokach istnienia Wszechświata. "To odkrycie pokazuje siłę badań astronomicznych prowadzonych na różnych długościach fal światła" - skomentował Paul Goldsmith, naukowiec z NASA Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie (California). "Obserwacje Herschela w podczerwieni dały nam nowe narzędzie badawcze, umożliwiające rozwikłanie tajemnic Kosmosu."

Teleskop Subaru z zainstalowaną kamerą do obserwacji w podczerwieni oraz spektroskopem COMICS (ang. Cooled Mid-Infrared Camera and Spectrometer) dostarczył nowe zdjęcia wnętrza galaktyki M82, które ukazują gromady młodych gwiazd jak i źródła wywiewania materii z galaktyki ze spektakularną dokładnością. Obserwacje te przyczyniają się do głębszego zrozumienia złożonych procesów w młodych galaktykach, które aktywnie tworzą gwiazdy, pokazują one, że wywiewanie materii występuje w wielu miejscach w galaktyce nie zawsze związanych z pojedynczymi skupiskami gwiazd.

Budowa Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba (JWST) rozpoczęła się na dobre w 2002 roku. W tym czasie dyrekcja NASA mianowała TRW głównym wykonawcą projektu oraz zmieniła nazwę (z pierwotnej: Teleskop Kosmiczny Nowej Generacji) na Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba, uhonorowując w ten sposób drugiego w historii dyrektora agencji. Założeniem projektu było, i nadal jest, umieszczenie ogromnego kosmicznego obserwatorium z dala od Ziemi (aby zminimalizować zakłócenia) i prowadzenie obserwacji w zakresie widzialnym i przede wszystkim w podczerwieni za pomocą zwierciadła głównego o średnicy 6.5 metra (ponad 7-krotnie mocniejszego niż w teleskopie Hubble'a).

Obserwacje obiektu IRAS 13481-6124 dowodzą, że wszystkie gwiazdy powstają w ten sam sposób. Wokół tego młodego obiektu, posiadającego masę 20 razy i promień 5 razy większy od Słońca, krąży dysk materii, z której gwiazda powstaje. Gwieździe z gwiazdozbioru Centaura zanurzonej w prenatalnym kokonie i znajdującej się ok. 10 000 lat świetlnych od nas przyjrzała się grupa astronomów.