pył

Szeroki na 200 lat świetlnych pierścień z gazu i pyłu oraz niezwykła pętla pokrywająca jedną trzecią nieba. To dwa z ciekawych wyników, jakie astronomowie ujrzeli na nowej mapie nieba wykonanej przez satelitę Planck.

Naukowcy pracujący na interferometrze ALMA (ang. Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) odkryli obszary, w których pewne związki organiczne w jakiś sposób nie poddają się działaniu intensywnego promieniowania z pobliża czarnej dziury w centrum galaktyki NGC 1068 (M77).

Astronomowie odkryli, że filamenty tworzące obłoki gwiazdotwórczego gazu w okolicach Mgławicy Oriona mogą być pełne budulcu planetarnego - bloków 100 do 1000 razy większych niż te zwykle znajdywane w pyle krążącym wokół protogwiazd.

Siedem rzadkich, mikroskopijnych cząstek pyłu międzygwiazdowego datowanego na same początki Układu Słonecznego znalazło się wśród próbek zebranych przez naukowców, którzy badali ładunek przywieziony na Ziemię w roku 2006 przez sondę kosmiczną NASA - Stardust. W przypadku potwierdzenia tego doniesienia cząstki te będą pierwszymi próbkami współczesnego pyłu międzygwiazdowego.

Naukowcy uzyskali wyraźny obraz dysku protoplanetarnego otaczającego gwiazdę UX Tauri A. Widoczne są na nim ziarna pyłu, które sprawiają wrażenie pewnego etapu w procesie formowania się nowych planet. Te "zlepki" pyłowe jawią się na zdjęciu (wykonanym przy pomocy teleskopu optycznego Subaru) jako dość duże obiekty o niesferycznym kształcie. Z zebranych danych wynika ponadto, że zderzają się one ze sobą i często przylepiają do siebie - jest to proces powszechnie uważany za dobry sposób, w jaki powstały planety i ich satelity.

Nowe obserwacje wykonane w podczerwieni przez Kosmiczne Obserwatorium Herschela zdają się ujawniać, że podczas eksplozji gwiazdy dochpodzi do wyrzucenia w przestrzeń ogromnych ilości świeżego pyłu (o wadze od około 160,000 do 230,000 mas Ziemi). Dowodzi to, że wybuchy masywnych gwiazd (supernowych) sa czynnikiem odpowiedzialnym za istnienie pyłú kosmicznego, także we wczesnych epokach istnienia Wszechświata. "To odkrycie pokazuje siłę badań astronomicznych prowadzonych na różnych długościach fal światła" - skomentował Paul Goldsmith, naukowiec z NASA Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie (California). "Obserwacje Herschela w podczerwieni dały nam nowe narzędzie badawcze, umożliwiające rozwikłanie tajemnic Kosmosu."

Opad wulkanicznego pyłu sprawił, że Meridiani Planum zyskało nowe barwy. Obszar ten został zaobserwowany przez kamerę o wysokiej zdolności rozdzielczej High-Resolution Stereo Camera (HRSC) zamontowanej na pokładzie sondy Mars Express. Kształt pozostawiony przez pył posłuży do wyznaczenia przeważającego kierunku wiatru wiejącego w tym obszarze.

Astronomowie nie od dziś wiedzą, że supermasywna czarna dziura w centrum naszej Drogi Mlecznej, znana pod nazwą Sgr A* (czyt. Sagittarius A z gwiazdką), jest swego rodzaju kosmicznym niejadkiem. Tymczasem okazuje się obecnie, że Sgr A* konsumuje jeszcze sto razy mniej niż się początkowo wydawało!

Astronomowie z Carnegie Institution odkryli pierwsze dowody wskazujące na to, że w dysku czerwonego pyłu otaczającego odległą gwiazdę występują złożone cząsteczki organiczne. Sądzi się, że gwiazda o nazwie HR 4796A leżąca w odległości 220 lat świetlnych od Ziemi znajduje się w późnej fazie ewolucji, tej, w której powstają planety.

Pisarz science fiction Harlan Ellison, powiedział kiedyś, że najczęściej występującymi pierwiastkami są wodór i głupota. Podczas, gdy nadal niejasna jest ilość głupoty, naukowcy od dawna wiedzą, że faktycznie wodór jest zdecydowanie najobficiej występującym pierwiastkiem we Wszechświecie. Gdy astronomowie spoglądają przez swe teleskopy, widzą wodór w rozległych obłokach pyłu i gazu pomiędzy gwiazdami - w szczególności w ich gęstszych obszarach, które zapadają się tworząc nowe gwiazdy i planety.

Zespół brytyjskich astronomów ogłosił, iż niektóre supernowe mają brzydki zwyczaj - buchają olbrzymią ilością "dymu" znanego jako kosmiczny pył. Odkrycie to rozwiązuje zagadkę powstania pierwszych trwałych cząsteczek i ich późniejszego tworzenia w ponad dziesięciomiliardowej historii Wszechświata.